Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Marmara Denizi Koruma Eylem Planı kapsamında belediyelere tanınan ileri biyolojik atık su arıtma tesislerini kurma süresinin sona erdiğini duyurdu. 15 Haziran 2025 tarihinde sona eren bu yasal sürenin ardından Bakanlık, Marmara Denizi’ne kıyısı olan 7 ilde bulunan toplam 480 tesiste eş zamanlı denetimlere başladı.
Marmara Denizi’nde müsilaj sorununun azaltılması amacıyla hazırlanan eylem planında, atık sulardaki azot ve fosfor yükünün azaltılması öncelikli maddeler arasında yer aldı. Plan doğrultusunda, atık su arıtma tesislerinin ileri biyolojik arıtma sistemine dönüştürülmesi zorunlu kılındı. Ancak Bakanlık verilerine göre 2021’de yüzde 51 olan ileri biyolojik arıtma oranı, dört yıl içinde sadece yüzde 51,7’ye yükseldi. Bu da dönüşümde istenen hızın yakalanamadığını ortaya koydu.
Çevre Denetimi Dairesi Başkanı Barış Ecevit Akgün, 23 Haziran itibarıyla başlayan denetimlerin, ileri biyolojik arıtma tesisine geçiş yapmayan ve çevre standartlarına uymayan tesislere yönelik yaptırımları kapsadığını belirtti. Denetimlerde belediye, sanayi, organize sanayi bölgeleri, gemi atık kabul tesisleri ve tersaneler gibi farklı sektörlerden toplam 480 tesis kontrol edilecek. Bakanlık, denetimlerde standartlara uymayan tesislere çevre kanunu kapsamında yüksek idari para cezaları ve faaliyetten men cezaları uygulanacağını bildirdi.
Bakanlık ayrıca Marmara Denizi’nin çevresel durumunu izlemek amacıyla izleme noktası sayısını 91’den 150’ye çıkararak kapsamlı bir takip sistemi kurdu. Sürekli İzleme Merkezi vasıtasıyla, bölgedeki kentsel, endüstriyel ve sanayi kaynaklı atık sular anlık olarak izleniyor.
Azot ve fosfor kirliliğinin deniz ekosisteminde ciddi oksijen düşüşlerine neden olduğu vurgulanırken, yapılan modellemeler doğrultusunda bu yüklerin yaklaşık yüzde 50 oranında azaltılması halinde Marmara Denizi’nin 4 ila 6 yıl içinde iyileşme göstereceği belirtiliyor. Bu bağlamda ileri biyolojik arıtma tesislerinin kurulması hem yasal bir zorunluluk hem de ekosistemin korunması açısından kritik önem taşıyor.
Son dört yılda Marmara Bölgesi’nde 274 bini aşkın işletme ve deniz aracına yönelik gerçekleştirilen denetimlerde yaklaşık 2 bin 900 işletme ve araca toplamda 1,8 milyar TL civarında idari ceza uygulandı, 268 işletmenin ise faaliyeti durduruldu. Bakanlık, denetimlerin devam edeceğini ve çevre koruma önlemlerinin kararlılıkla uygulanacağını duyurdu.