BİRİZ ÖZBAKIR – Tarım ve Orman Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve TEMA Vakfı işbirliğinde yürütülen “Su Kardeşliği” projesi kapsamında ilkokul öğrencilerine suyun önemi ve su tasarrufu hakkında eğitimler veriliyor.
Akdeniz kuşağında yer alması nedeniyle iklim değişikliğinin etkilerini yoğun hisseden Türkiye'de yıllık kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı, 1313 metreküpken bunun, artan su ihtiyacı ve iklim değişiklikleri etkileri ile birlikte 2030'dan itibaren yaklaşık 1000 metreküp seviyelerine düşeceği tahmin ediliyor.
Türkiye'de yıllık kullanılabilir su potansiyeli 112 milyar metreküp olarak hesaplanırken bunun yaklaşık yüzde 50’si kullanılıyor. En fazla su, yüzde 77 ile tarımsal sulamada kullanılırken onu yüzde 11 ile sanayi kullanımı, yüzde 12 ile evsel kullanım takip ediyor.
Verimsiz kullanımlar nedeniyle tarımsal sulamada kullanılan suyun yaklaşık yarısı kaybedilirken, sanayi ve içme-kullanma sularında da verimsiz kullanımlar söz konusu oluyor. Bu durum, su kayıplarını azaltmaya ve verimliliği artırmaya yönelik etkili stratejiler geliştirilmesini zorunlu kılıyor.
Bu gerçekten yola çıkarak 2023 yılında, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından önemli bir girişim olarak başlatılan Su Verimliliği Seferberliği, Türkiye’deki su varlıklarının korunarak suyun verimli kullanılmasını ve bu konuda kamuoyunda farkındalık oluşturulmasını amaçlıyor.
Milli Eğitim Bakanlığı da “İklim Değişikliği Eylem Planı” ile su kaynaklarının korunması ve su tasarrufu kapsamında, su verimliliğini artırmak için harekete geçti. Su Verimliliği Seferberliği çerçevesinde öğretmenlere yönelik düzenlenen “Su Verimliliği Eğitici Eğitimi Programı” ile öğrencilere su tasarrufu bilincinin aşılanması hedefleniyor. Bu kapsamda yapılan eğitimler ile 290 öğretmen eğitici olarak eğitim aldı. Eğitimlerin ardından öğretmenler, 827 okulda 300.000 öğrenciye su verimliliği konusunda farkındalık eğitimleri verdi. Bu eğitimlerin yaygınlaştırılması amaçlanıyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve TEMA Vakfı iş birliğinde yürütülen “Su Kardeşliği” projesi ise bu stratejilerin önemli bir parçası olarak eğitim çalışmaları kapsamında çocuklarda farkındalık oluşturulmasına katkı sağlamayı hedefliyor.
Proje, çocuklara su varlıklarının tüm canlılar için taşıdığı önemi anlatmayı, çocukların suyun yaşam için vazgeçilmez bir varlık olduğunu kavramalarını, “su ayak izi” kavramını öğrenmelerini ve su varlıklarının korunmasına yönelik farkındalık geliştirmelerini amaçlıyor. Bu değişimin, çocukların aileleri ve çevreleri üzerinde de olumlu bir etki oluşturarak su verimliliği farkındalığının toplum geneline yayılmasına katkı sunacağı öngörülüyor.
Hedef kitlesi ilkokul 3. ve 4. sınıf düzeyindeki çocuklar olan proje uygulamaları kapsamında 2025 yılında 10 bin çocuğa ulaşılması amaçlanıyor.
– “Su tüketimini önemli ölçüde azaltmamız gereken yerleri öğrenmiş oluyorlar”
AA muhabirinin sorularını yanıtlayan TEMA Vakfı gönüllüsü Hamide Poyrazoğlu, projede çocuklara su varlıklarının yaşam için önemini ve insan tercihlerinin bu varlıkları nasıl etkilediğini anlatarak balıklar, kuşlar ve ağaçlar gibi suya insanlar kadar ihtiyacı olan canlıların yaşam hakkına dikkat çektiklerini, suyu tüm ekosistemler ve yaşam için korumanın önemi konusunda mesajlar verdiklerini kaydetti.
Suyun sadece insanlar değil tüm canlılar için önemine dikkati çekmek amacıyla projenin isminin “Su Kardeşliği” olarak belirlendiğini belirten Poyrazoğlu, “Çocuklarla su farkındalığını, su tasarrufunu, tüm ekosistem için suyun önemini, su ayak izini ve sanal suyu konuşuyoruz. Etkinlik sırasında izlettiğimiz su ile ilgili bir filmimiz var. Çocuklar bu filmi ilgiyle izliyorlar ve izlerken çok mutlu oluyorlar.” dedi.
Poyrazoğlu, proje kapsamında, ilkokul öğrencileri için tasarlanan etkinliklerin “Su nerede?” sorusuyla başladığını, gezegenin en gizemli maddelerinden biri olan suyu ve su varlıklarını keşfetmeye su sesini dinleyip hayal kurarak devam ettiklerini, böylece suyun canlıların vücutlarında, yediğimiz gıdalarda ve kullandığımız ürünlerdeki izini sürdüklerini anlattı.
Su varlıklarına dair kapsamlı bilgileri içeren bir çocuk kitabı ile eğitim sürecini desteklediklerini anlatan Poyrazoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Çocuklara verdiğimiz kitap içerisindeki bilgilerden su tasarrufunun nasıl yapılacağını, su tüketimini önemli ölçüde azaltmamız gereken yerleri öğrenmiş oluyorlar. Kitapları okudukları zaman bunları ailelerine anlatıyorlar. Etkinlik sonunda çocuklara bir mektup da veriyoruz. Mektubu heyecanla açıp okuyorlar ve çok mutlu oluyorlar. Onlara su kardeşliği adı altında bir mektup gelmesi çocukları çok sevindiriyor.”
– “Çocuklar sayesinde daha çok insana ulaşabiliyoruz”
Çocukların bilgiye daha açık olduğunu dile getiren Poyrazoğlu, “Onlara öğrettiğimiz bilgileri evde ailelerine merakla anlatıyorlar, etraflarına duyuruyorlar ve böylece daha çok insana ulaşabiliyoruz. Çocuklar suyu verimli kullanmayı öğrendiği zaman etrafındaki herkes de verimli kullanmaya başlıyor ve su tasarrufu konusunda bilinçlendiğimiz bir toplum ortaya çıkıyor.” ifadelerini kullandı.
Poyrazoğlu, etkinlik sürecinde öğrettikleri kavramlardan biri olan ve tüketilen gıda ve kıyafetleri üretebilmek için kullanılan su miktarını temsil eden sanal su kavramını somut örnekler üzerinden, örneğin bir tişörtün üretimi için yaklaşık 2720 litre su harcandığını açıklayarak çocukların hayat pratiklerine yansıtmalarını sağlayacak çarpıcı verilerle kendilerine aktardıklarını vurguladı.
Etkinlik boyunca çocukların yeni öğrendikleri bilgilere karşı verdikleri tepkilerden bahseden Poyrazoğlu, “İnsanların ekosistemde kullanabileceği tatlı su miktarının su küre olarak da adlandırılan dünyadaki küresel su varlığının sadece yüzde 1’ine karşılık geldiği bilgisi, çocukları çok şaşırtıyor. Onu da belirtmek için tüm suyu 5 litre olarak düşünürsek kullanılabileceğimiz su miktarının sadece 1 yemek kaşığı olduğunu ifade ettiğimizde çocuklar buna şaşkınlıkla tepki veriyor.” sözlerini sarf etti.
– Eğitim alan öğrenciler su farkındalığı kazanıyor
Eğitim alan öğrencilerden Medine Tayfur Sökmen İlkokulu 3. sınıf öğrencisi Duru Vila, su denilince aklına ilk olarak temizlik ve hayat geldiğini belirtti.
Vila, öğrendiklerini bundan sonra hayatında da kullanacağını belirterek “Mesela banyo yaparken ben birazcık çok su kullanıyorum. Artık TEMA gönüllüsü olduğuma göre suyu çok azaltacağım.” diye konuştu.
Aynı okuldan 3. sınıf öğrencisi İnanç Bizoğlu, insanların suyu en çok duşta gereksiz yere harcadıklarını fark ettiğini söyledi.