Türkiye’de cep telefonu kullanıcılarını ilgilendiren önemli bir düzenleme 2026 yılı itibarıyla uygulanacak. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından yürütülen düzenleme kapsamında belirli bir süre boyunca mobil şebekelerle bağlantı kurmayan cep telefonlarının IMEI numaraları pasif hale getirilecek.
BTK mevzuatına göre, bir takvim yılı boyunca Türkiye’deki mobil operatörlerin şebekelerinden hiç sinyal almayan cep telefonları “kullanım dışı” olarak değerlendiriliyor. Bu kapsama giren cihazların IMEI kayıtları sistemden çıkarılıyor ve takip eden yıl itibarıyla arama yapma, arama alma ve SMS gönderme gibi temel iletişim hizmetleri durduruluyor.
Hangi Cihazlar Etkilenecek?
2025 yılı boyunca hiç kullanılmayan, SIM kart takılmayan veya mobil şebekeye bağlanmayan cep telefonları bu uygulamadan etkilenecek. Telefonun açık tutulmaması, arama yapılmaması ya da veri bağlantısı kurulmaması, cihazın pasif kabul edilmesi için yeterli sayılacak.
Sektör verilerine göre uygulamanın yaklaşık 3 milyon cep telefonunu kapsaması bekleniyor. Bu cihazların büyük bölümünün aktif kullanımda olmayan, genellikle yedek olarak saklanan eski telefonlardan oluştuğu ifade ediliyor.
Kapanmaması İçin Ne Yapılmalı?
Uzmanlara göre cihazların sistemde aktif kalması için basit bir işlem yeterli görülüyor. Yılda en az bir kez SIM kart takılarak telefonun mobil şebekeye bağlanması ve kısa süreli de olsa açık kalması, IMEI’nin pasif duruma düşmesini engelliyor. Arama yapılması ya da mesaj gönderilmesi zorunlu tutulmuyor.
Pasife Alınan Telefonlar Yeniden Açılabilir mi?
IMEI’si kullanım dışı bırakılan cep telefonları için e-Devlet üzerinden yeniden kullanım başvurusu yapılabiliyor. Ancak bu başvurular otomatik olarak onaylanmıyor. Cihazın kayıt dışı olmaması, IMEI klonlama içermemesi ve geçmişte yasa dışı faaliyetlerde kullanılmamış olması gibi kriterler dikkate alınıyor.
Uygulama, 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu ve bu kanuna bağlı BTK kararları doğrultusunda yürütülüyor. BTK, IMEI havuzunu düzenli aralıklarla güncelleyerek uzun süre şebekeye bağlanmayan cihazları teknik sistemler aracılığıyla tespit ediyor. Benzer uygulamalar geçmiş yıllarda da hayata geçirilmiş ve çok sayıda pasif cihaz mobil iletişim sisteminden çıkarılmıştı.
