Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, deniz kirliliği ve plastik atıklarla mücadele kapsamında hazırlanan “Tek Kullanımlık Plastikler, Deniz Çöpleri ve Mikroplastikler Yol Haritası”nı kamuoyuna sundu. Çalışma “Sıfır Atık” hedefleri ve döngüsel ekonomi yaklaşımı çerçevesinde oluşturuldu.
Bakan Murat Kurum, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada; tek kullanımlık plastik ürünlerde kısıtlamaya gidileceğini, depozito sistemi gibi uygulamalarla sürecin destekleneceğini belirtti. Kurum, sektörün sürdürülebilir üretime yönlendirileceğini vurgulayarak, “Denizlerimize ve ekosistemimize sahip çıkıyoruz.” ifadelerine yer verdi.
Türkiye’nin yol haritası, Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın Cenevre’de düzenlediği toplantıda da gündeme geldi. Uluslararası katılımcıların takdirini kazanan plan, yeni yürürlüğe giren İklim Kanunu ve Döngüsel Ekonomi Eylem Planı ile uyumlu şekilde hazırlandı.
Hazırlık sürecinde kamu kurumları, özel sektör temsilcileri, sivil toplum kuruluşları ve akademisyenlerden görüş alındı. Çalışmada 22 kurumun görev alacağı 44 eylem belirlendi. Yol haritası hem plastik tüketimini azaltmayı hem de geri dönüştürülmüş ham madde kullanımını artırmayı amaçlıyor. Ayrıca deniz çöplerinin ve mikroplastiklerin ekosistem üzerindeki etkilerini azaltmaya dönük düzenlemeler de yer alıyor.
Üç Aşamalı Eylem Planı
Plan; kısa, orta ve uzun vadeli hedefler içeriyor.
2025-2027 dönemini kapsayan kısa vadeli aşamada tek kullanımlık plastiklere yönelik kısıtlamalar ve yasaklamalar öngörülüyor. Gıda ambalajları ile içecek kaplarında tüketimi azaltmaya yönelik mevzuat hazırlanacak. Ayrıca turizm ve hizmet sektörlerinde yeniden kullanılabilir alternatiflerin yaygınlaştırılması için adımlar atılacak.
2028-2032 yıllarını kapsayan orta vadeli planda ambalaj atıklarının kontrolü için AB standartlarına uyum sağlanacak. Pet şişelerin ayrı toplanma oranının artırılması, ürünlere etiketleme zorunluluğu getirilmesi ve mikroplastik kaynaklarının düzenli olarak izlenmesi hedefleniyor.
2033 sonrası uzun vadede ise biyobozunur ve kompostlanabilir ürünlerin geliştirilmesi, mikroplastik içeren kozmetik ürünlerin yasaklanması ve su arıtma yönetmeliklerine mikroplastik parametrelerinin eklenmesi planlanıyor.
