Ticaret Bakanlığı, fahiş fiyat artışlarının önüne geçmek, tüketici mağduriyetlerini engellemek, üretici-tedarikçi ve perakende işletmeler arasındaki ticari faaliyetleri ve iç piyasayı düzenlemek amacıyla 2024’te birçok düzenlemeyi hayata geçirdi.
Özellikle emlak ve otomotiv sektörlerine yönelik düzenlemelerle vatandaşların karşılaştığı fiyat manipülasyonlarının, stokçuluk ve kayıt dışı faaliyetlerin önüne geçilmesi hedeflendi.
Bu doğrultuda emlak alanında devreye alınan “doğrulanmış ilan” düzenlemesinin yeni yılda zorunlu olması ve düzenlemenin otomotivde de uygulanmaya başlaması bekleniyor. Ayrıca ikinci el araç piyasasında uygulanan ve yıl sonuna kadar süresi uzatılan “6 ay-6 bin kilometre” ve “ilan kısıtlaması” düzenlemelerinin 2025’te sona erdirilmesi bekleniyor.
Emlakta doğrulanmış ilan düzenlemesi 15 Eylül’de başladı
Taşınmaz Ticareti Hakkında Yönetmelik’te yapılan değişiklikle ilan platformlarına getirilen kimlik ve yetki doğrulama zorunluluğu doğrultusunda, Bakanlığın sorumluluğunda, Elektronik İlan Doğrulama Sistemini (EİDS) kuruldu. Sistemle bu yıl 15 Eylül’de “doğrulanmış ilan” düzenlemesi devreye girdi.
Halihazırda uygulanan yetki doğrulama uygulamasıyla platformlardaki emlak ilanları, taşınmaz sahibi, bu kişinin birinci ve ikinci derece hısımları veya eşi tarafından verilebiliyor ya da taşınmaz sahibince sistem üzerinden yetkilendirilen emlak işletmesince sunulabiliyor.
“Yetki belgesi olmayan galericiler ilan veremeyecek”
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, AA muhabirine, uygulamanın 1 Ocak’ta zorunlu olacağını hatırlatarak, sistemin bu tarihten itibaren yetki doğrulaması yapılmaksızın ilan verilemeyecek şekilde tamamen devreye alınacağını söyledi.
Bu süreçte elektronik ortamda yayımlanan tüm emlak ilanlarının sisteme dahil olması gerektiğine işaret eden Bolat, şu ifadeleri kullandı:
“Bu doğrultuda, Elektronik İlan Doğrulama Sistemi’ne entegre olmaksızın verilen tüm ilanları sıkı bir şekilde denetleyeceğiz. Yetki doğrulaması yapılmadan verilen ilanların yayımdan kaldırılmasını sağlayıp gerekmesi halinde her bir aykırılık için 228 bin 71 liraya kadar idari para cezası uygulayacağız. Yetki doğrulaması uygulamasının 1 Ocak 2025’te tamamen devreye alınması, bu tarih itibarıyla Bakanlığımızca yürütülecek inceleme ve denetim faaliyetleri sonrasında sahte ilanların, fiyat manipülasyonlarının en aza indirileceğine olan inancımız tamdır.”
Bolat, söz konusu uygulamanın yeni yılda otomotiv sektörü için de devreye gireceğini, bu kapsamda sadece yetki belgeli işletmelerin yetkilendirilebilmesinin mümkün olacağını, yetki belgesiz galeri işletmelerince ilan girişi yapılamayacağını belirtti.
Otomotivde “6 ay ve 6 bin kilometre” ve “ilan kısıtlaması” süresi sona eriyor
Bolat, otomotiv sektöründe ise “pazarlama ve satış kısıtlaması” ile ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden yetkili satıcılar ve bireyseller tarafından motosiklet, otomobil ve arazi taşıtlarının ilk tescil tarihinden itibaren 6 ay ve 6 bin kilometre geçmedikçe, doğrudan veya dolaylı olarak pazarlanması veya satışının yapılamayacağına ilişkin düzenlemelerin hayata geçirildiğini anımsattı.
Ayrıca “ilan kısıtlaması” kapsamında ikinci el motorlu kara taşıtlarının üretici veya distribütörce tavsiye edilen güncel satış fiyatının üzerinde bir fiyattan ilan yoluyla pazarlanmasına da kısıtlama getirildiğini bildiren Bolat, şunları kaydetti:
“Bu düzenlemelerin yürürlük tarihi 1 Ocak 2025’te sona erecek. Gelinen aşamada Kovid-19 salgını sonrası otomotiv piyasasında yaşanan arz krizinin ortadan kalkması, sıfır araç üretiminin artması, ikinci el piyasasında gerileyen fiyatlarla birlikte otomotiv sektöründe yaşanan dengelenme süreci ve sektör paydaşlarının talepleri de dikkate alınarak söz konusu düzenlemelerin uygulama sürelerinin uzatılması düşünülmemektedir.”
“Yetkili satıcılar 1 Ocak itibarıyla ÖTV ve KDV’si ödenen taşıtın fiyatını artıramayacak”
Bolat, bu yıl “İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik”in kapsamının genişletildiğini, bu doğrultuda ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin önemli değişiklikler yapıldığını, sıfır otomotiv taşıt ticareti alanında faaliyet gösteren distribütör ve yetkili satıcılara yükümlülükler getirildiğini de belirtti.
Buna göre, elektronik ortamda gerçekleştirilen taşıt ihaleleri ile taşıt ön değerlemesine yönelik ilke ve kuralların belirlendiğini dile getiren Bolat, bu konudaki düzenlemelerin bir kısmının yürürlüğe girdiğini, yetkili satıcılar, sipariş usulü satışlar, ihale platformlarının yükümlülükleri ve ön değerlemeye ilişkin hükümlerin ise 1 Ocak’ta yürürlüğe gireceğini ifade etti.
Bolat, yeni yılda yetkili satıcıların alıcı tarafından ÖTV ve KDV’si ödenen taşıtın fiyatını artıramayacaklarını ve taşıtı 15 gün içinde alıcıya teslim edeceklerini söyledi.
Kaporası (kısmi ödeme) alınan siparişlerde alıcı mağduriyetlerini önlemek amacıyla sipariş formu düzenleneceğini, yetkili satıcının bu formu düzenlemeden alıcıdan herhangi bir ödeme talep edemeyeceğini vurgulayan Bolat, “Yetkili satıcı kaporası alınan taşıtı 45 gün içinde alıcıya teslim edecek ve taşıt teslimine 7 gün kalıncaya kadar satış fiyatının yüzde 10’undan fazla kapora alamayacaktır. Ayrıca alıcı, sipariş formunun düzenlendiği tarihten itibaren 14 gün içinde siparişini herhangi bir cezai şarta maruz kalmadan iptal edebilecektir.” diye konuştu.
“Güvenli Ödeme Sistemi ihtiyaç halinde geliştirilecek”
Bolat, ikinci el araç alışverişini daha güvenli hale getirmek amacıyla geliştirilen Güvenli Ödeme Sistemi’nin 27 Eylül itibarıyla tüm gerçek ve tüzel kişilerce kullanılmasının zorunlu olduğunu da hatırlatarak, şu değerlendirmede bulundu:
“Sistemin kullanımına ilişkin veriler Bakanlığımızca takip ediliyor. Gelinen noktada, Güvenli Ödeme Sistemi’nin kullanım oranı yüzde 75’e ulaştı. Sistemi kullanım zorunluluğu bulunmayan taşıt satış işlemleri çıkarıldığında, mevcut durumda sistemin tüm gerçek ve tüzel kişiler tarafından düzenli olarak kullanıldığını ve kamuoyu tarafından benimsendiğini değerlendiriyoruz. Sistemin iyileştirilmesi ve geliştirilmesine yönelik bir ihtiyaç olduğunun tespit edilmesi halinde ise söz konusu çalışmalar hızlıca uygulamaya alınacak.”