Balıkesir'in Edremit ilçesinde Türkiye ile Yunanistan arasında 1923'te imzalanan Zorunlu Nüfus Mübadelesinin 102. yıldönümü dolayısıyla ilçe belediyesi ve Edremit Kent Konseyi iş birliğiyle, anma etkinliği düzenlendi.
Akçay İskelesi'nde düzenlenen temsili karşılama ile başlayan programda, soğuk havada deniz yoluyla gelen mübadillerin anısına yapılan canlandırmada, katılımcılara çiçek verildi. Ardından Belediye Başkanı Mehmet Ertaş, Kent Konseyi Başkanı Abdullah Soykan ve katılımcılar tarafından mübadiller anısına denize çelenk bırakıldı.
Prof. Dr. Abdullah Soykan, programda yaptğı konuşmada mübadelenin insanlık tarihindeki acı bir dönüm noktası olduğunu söyledi.
Mübadelenin insanlık tarihindeki önemli kırılma noktalarından biri olduğunu ifade eden Soykan, “Öncelikle az önceki mizansen gerçekten soğuk bir havada, soğuk bir denizin üzerinde yolculuk yapmış olan arkadaşlarımız için anlamlıydı. Bugün burada bir araya gelerek bu acı süreci anıyor ve hafızalarımızda tazeliyoruz.” dedi.
1923 yılında Lozan Anlaşması sürecinde imzalanan ek sözleşmeyle, 30 Ocak 1923 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti ile Yunan Krallığı arasında zorunlu nüfus mübadelesi kararı alındığını hatırlatan Soykan, ancak vatan bildikleri topraklardan ayrılmak zorunda kalan insanlar için bu sürecin hiç de kolay olmadığını, aynı şekilde buradan Yunanistan'a göç etmek zorunda kalan Türklerin de büyük zorluklar yaşadığına dikkat çekti.
Anma programının kapsamında Şükrü Tunar Kültür Merkezi'nde “Mübadelenin Tarihsel Bağlamı, Getirilen Kültür Varlıkları ve Bırakılan Miras” konulu panel gerçekleştirildi.
Mübadele sürecinin sadece geçmişin değil, bugünün ve geleceğin de şekillenmesinde büyük bir rol oynadığını dile getiren Mehmet Ertaş şöyle konuştu:
“Edremit, farklı kültürlerin birleştiği zengin bir geçmişe sahip bir şehir. Bugün burada toplandığımız bu etkinlik, geçmişle olan bağımızı güçlendirmek ve bu mirası geleceğe taşımak adına önemli bir adım. Mübadeleyle Edremit'e gelen muhacirler, şehri sadece demografik olarak değil, kültürel ve ekonomik olarak da zenginleştirdi. Zeytincilikten, mutfak kültürüne, tarımdan el sanatlarına kadar pek çok alanda bu göçlerin katkısı hala hissediliyor.”
Çanakkale 18 Mart Üniversitesi’nden Prof. Dr. Aşkın Koyuncu, Hacettepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. Özkul Çobanoğlu, Marmara Üniversitesi’nden Doç. Dr. Neval Konuk Halaçoğlu, İstanbul Üniversitesi’nden Doç. Dr. Nilüfer Erdem, Edremit Kent Konseyi Kuvayi Milliye Meclisi’nden Bilim Uzmanı Kemal Girgin'in konuşmacı olduğu panelde, mübadelenin sosyal, kültürel ve ekonomik etkilerini ele aldı, mübadillerin Edremit ve çevresine kazandırdığı kültürel değerleri ve bu sürecin toplumsal hafızadaki yerini değerlendirdi.