HİKMET FARUK BAŞER – İstanbul Teknik Üniversitesi'nin (İTÜ) yer aldığı uluslararası çalışmada, kurak alanlarda kurulan Güneş Enerji Santrallerinin (GES) bitki örtüsünün verimliliğini yüzde 137 arttırdığı tespit edildi.
İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Dr. Ömer Yetemen ile Çin Halk Cumhuriyeti Bilimler Akademisi'ndeki bilim insanlarından oluşan ekip, kurak alanlarda kurulan GES'lerin bitki örtüsüne etkisini incelemek amacıyla 2 yıl önce çalışma başlattı.
Bu kapsamda araştırma ekibi, dünya genelinde kurulu olan 51 bin 491 GES'in bitki örtüsü üzerindeki etkilerini analiz etti.
Araştırma sonucunda kurak alanlarda kurulan Güneş Enerji Santrallerinin (GES), bitki örtüsü verimliliğini yüzde 137 artırdığı belirlendi.
Yetemen, AA muhabirine yaptığı açıklamada artan enerji ihtiyacının tarım arazilerinin güneş enerji santrali kurulumuna açılmasına yol açtığını söyledi.
Tarım arazilerinde önce toprağın üzerindeki mevcut bitki örtüsünün kaldırıldığını, ardından arazinin tesviye edilerek toprağın sıkıştırıldığını ve son aşamada güneş panellerinin yerleştirildiğini belirten Yetemen, “Bu işlemlerden sonra, alanda önceden bulunan bitki örtüsünün zamanla daha gür çıkması mümkün olabilir.” dedi.
Yetemen, güneş panellerinin alt kısmında güneş radyasyonunun daha az olduğunu, paneller boyunca toplanan yağmur suyunun ise toprağın nemini artırdığını, bu sayede panel altındaki bitki örtüsünün zenginleştiğini aktardı.
Bu etkinin özellikle yarı kurak iklimlerde çok daha belirgin olduğunu vurgulayan Yetemen, “Panellerin oluşturduğu mikroklimatik değişiklikler, hem mikrohabitatları hem de toprak nemini, hava sıcaklığını ve toprak organik karbonunu doğrudan etkiliyor.” diye konuştu.
– “Yarı kurak iklimlerde bitki örtüsü toprak nemine oldukça duyarlı”
Çin Halk Cumhuriyeti Bilimler Akademisi'nden bilim insanlarıyla birlikte, kurak alanlarda kurulan Güneş Enerji Santrallerinin bitki örtüsü üzerindeki etkilerini incelediklerini vurgulayan Yetemen, “Çalışma kapsamında dünyada yaklaşık 50 binden fazla kurulu bulunan güneş enerji santrallerinin, bitki örtüsü üzerindeki nasıl bir değişiklik yaptığını inceledik.” dedi.
Yetemen, analizde harmonik model kullandıklarını ifade ederek, şunları söyledi:
“Bu model, uydu görüntülerinden elde edilen verileri kullanarak bitki örtüsünün yıl içindeki doğal döngüsünü ve uzun vadeli değişimlerini tespit etmemize olanak sağlıyor. Böylece santral kurulmadan önceki doğal seyri belirleyip, santral kurulumunun ardından yaşanan değişimi net şekilde ortaya koyabiliyoruz. Yarı kurak iklimlerde bitki örtüsü toprak nemine oldukça duyarlı. Güneş panelleri gelen radyasyonu azaltarak hava ve toprak sıcaklıklarını düşürüyor. Paneller boyunca toplanan yağmur suyu ise toprak nemini artırdığı için tüm bu mikroklimatik değişiklikler bitki örtüsü üzerinde olumlu bir etki yaratıyor. Kurak alanlarda kurulan GES'ler sayesinde, bitki örtüsünde yüzde 137'ye varan bir yeşillenme artışı gözlemledik.”
Dr. Yetemen, aynı çalışmayı genişleterek Türkiye'de de uygulayacaklarını dile getirdi.
Çalışma için Türkiye'de dört farklı bölge belirlediklerini aktaran Yetemen, “Konya, Gaziantep, Niğde ve Şanlıurfa'yı proje çalışma sahası olarak belirledik. Özellikle Konya'daki GES'ler Türkiye'nin en büyük GES alanlarını oluşturuyor. Bu bölgelerde yakın zamanda saha çalışmalarına başlayacağız.” dedi.