GÖKHAN ZOBAR – Türkiye'de çeltik üretiminde birinci sırada yer alan Edirne'de, kuraklık ve nehirlerdeki su seviyesinin düşük olması üretim sürecini tehdit ediyor.
Edirne'de geçen yıl 486 bin dekarlık alanda 391 bin 101 ton çeltik üretildi. Türkiye'deki çeltik üretiminin yüzde 38,4'ünü tek başına karşılayan kent bu rakamla birinci sırada yer aldı.
İklim değişikliğinin etkilerinin derinden hissedildiği Edirne'de kuraklık nedeniyle özellikle son 2 yıldır çeltik üretim sezonunda ciddi su sıkıntısı yaşandı. Çiftçiler çeltik tarlalarına yeterli suyu ulaştırmada zorluk çekti.
Geçen yıl çeltik veriminin düşmemesi için Meriç ve Tunca nehirlerinden dönüşümlü sulama tedbirleri alındı, ilave su kuyuları açıldı. Alınan önlemler sayesinde çeltikte verim kaybı en aza indirildi.
Bu yıl ise çiftçilerin çeltik sezonunda sıkıntı yaşamaması için ekim sahaları, İl Kuraklık Kriz Merkezi ile İl ve İlçe Çeltik Komisyonlarınca belirlenmesi kararlaştırıldı.
Kurak bir kış geçiren Edirne'de nehirlerdeki su seviyesinin düşük olması endişeye neden olurken bazı çiftçiler, çeltik tarlalarını sürüp yerine ayçiçeği ekimi yaptı.
– Kurak bir dönem yaşanıyor
Trakya Üniversitesi Doğal Afet Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Musa Uludağ, AA muhabirine iklim değişikliğine bağlı olarak son yıllarda kurak bir dönemden geçildiğini söyledi.
Edirne ve çevresinde kar yağışlarının azaldığını ve sıcakların arttığını anlatan Uludağ, çeltik başta olmak üzere suya ihtiyaç duyan tarım ürünlerinin yetiştirilmesinde sıkıntıların baş gösterdiğini ifade etti.
Suyun tarımsal üretim için hayati değer taşıdığını vurgulayan Uludağ, “Çeltik ve diğer ürünleri sulayabilmek için suyu kontrol etmemiz lazım. İklimde bir değişim var, sıcaklıklarda bir artış trendi mevcut ve yağışlarda dengesizlik var. Bazen bir yılda düşmesi gereken yağış çok kısa sürede düşüyor. Bu durum yüzeysel akışı hızlandırıyor ve suyun kullanımını sorunlu hale getiriyor.” ifadelerini kullandı.
– Suya olan ihtiyaç artıyor
Uludağ, iklimde yaşanan olumsuzlukların yanı sıra nüfus artışıyla beraber suya olan ihtiyacın arttığına da dikkati çekti.
Türkiye'nin nüfusunun 1950 yılında 20 milyon civarında olduğunu belirten Uludağ, “Bugün nüfusumuz 85 milyonu geçmiş durumda. Dolayısıyla bireysel su kullanımı, endüstriyel kullanım ve beslenme ihtiyacına bağlı olarak tarımsal su kullanımı artıyor. Bunun yanında bir de iklim krizinin etkileri olunca ciddi su krizlerini yaşamaya başladık, daha ciddilerini de ilerleyen yıllarda yaşayacağız. Burada en önemli şey suyu tasarruflu kullanmak ve suyun yönetimini sağlamak.” diye konuştu.
Uludağ, normal koşullarda kış ve ilkbahar aylarında Meriç ve Tunca nehirlerinin yüksek debiyle akması gerektiğini ancak son yıllarda bu durumun değiştiğini de ifade etti.
Nehirlerin düşük seviyede aktığını belirten Uludağ, “Kar erimelerinin başladığı, yağışın fazla olması gereken dönemdeyiz. Ama akarsularımız olması gereken seviyede değil.” dedi.
– “Çeltik sulamalarında dönüşümlü sisteme geçtik”
Edirne Ziraat Odası Başkanı Hüseyin Arabacı ise kuraklık ve aşırı sıcakların tarımsal üretimi etkilediğini söyledi.
Özellikle çeltik üretim sezonunda tarlalara suyun iletilebilmesi için önlemler alındığını dile getiren Arabacı, “Çeltik sulamalarında dönüşümlü sisteme geçtik. Nehirlerin alt bölümlerinde tarlası bulunan üreticilere can suyu gitsin diye tedbirler aldık. Valiliğimiz başkanlığında ilgili kurumlar ve muhtarlarımızla birlikte üreticilerimizin kayıp yaşamaması için çaba sarf ettik.” ifadelerini kullandı.
Arabacı, çeltik ekimine kısa bir süre kala nehirlerdeki su seviyesinin düşük olmasının üreticileri endişelendirdiğini dile getirdi.
Çeltik tarımında sürdürülebilirliğin sulama olanaklarıyla bağlantılı olduğunu aktaran Arabacı, şöyle devam etti:
“Çeltik ekim dönemine çok az bir süre kaldı. Nehir debilerimiz yine çok düşük. Suyun az olması üretimi tehdit ediyor. Suya baktığımızda maalesef bu yıl da zor geçecek gibi görünüyor. Kış boyunca nehir debilerimiz geçen yaz aylarındaki gibi düşük seviyede kaldı. O yüzden bu yıl için de risk var. Üreticilerimizi bilgilendireceğiz. Birçok üreticimiz ekiliş olmaz düşüncesiyle riskli çeltik arazilerini sürdü ayçiçeği ekme düşüncesiyle. İnşallah bu yılı da sorunsuz atlatırız.”
Arabacı, su sıkıntısına kalıcı çözümün sağlanması için yapımına başlanan Çömlekköy Barajı gibi projelerin hayata geçirilmesi gerektiğini kaydetti.